Ateşkes mi Yaptırım mı? Gözler 8 Ağustos’ta
ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’ya yönelik verdiği süre dolmak üzere. Trump’ın 8 Ağustos Cuma gününe kadar bir ateşkese varılmaması durumunda ekonomik yaptırımlar içeren bir paketi devreye alacağını açıklamasının ardından, iki ülke arasındaki nükleer gerilim yeniden gündeme taşındı.
Trump, geçtiğimiz Cuma günü Truth Social platformunda yaptığı paylaşımda, “iki Amerikan nükleer denizaltısının uygun bölgelere konuşlandırılması” talimatını verdiğini duyurdu. Ancak bu denizaltıların nükleer başlık taşıyıp taşımadığı ya da tam olarak hangi bölgelere gönderildiği açıklanmadı. Bu durum, ABD’nin askeri prosedürlerine uygun bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor.
Öte yandan, Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev, Trump’ın açıklamalarını sert bir dille eleştirdi. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bu söylemi “savaşa giden bir adım” olarak nitelendiren Medvedev, “Trump, Rusya ile ültimatom oyunu oynuyor” ifadelerini kullandı.
Putin ise konuyla ilgili doğrudan bir açıklama yapmazken, Cuma günü yaptığı değerlendirmede dolaylı bir mesaj verdi: “Birinin yaşadığı hayal kırıklıkları, genellikle yüksek beklentilerden kaynaklanır. Bu, genel geçer bir kuraldır.”
Nükleer Güç Dengesi: ABD ve Rusya Arasında Kıyasıya Rekabet
Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu’na göre, dünyada bulunan yaklaşık 12 bin 241 nükleer savaş başlığının yüzde 87’si ABD ve Rusya'nın elinde bulunuyor. Ocak 2025 itibarıyla, konuşlandırılmış stratejik başlık sayısı bakımından Rusya’nın elinde 1549, ABD’nin elinde ise 1419 başlık bulunuyor.
ABD, toplamda 71 nükleer güçle çalışan denizaltıya sahip. Bu filo, 14 balistik füze taşıyan Ohio sınıfı denizaltı (SSBN), 4 güdümlü füze denizaltısı (SSGN) ve yaklaşık 53 hızlı saldırı denizaltısından oluşuyor. Bu sayı, ABD Donanması’nı dünyanın en büyük nükleer denizaltı filosuna sahip ülke konumuna getiriyor.
Rusya ise yaklaşık 30 nükleer denizaltıya sahip. Bunlar arasında Borei ve Delta IV sınıfı olmak üzere 10 stratejik SSBN bulunuyor. Ayrıca, çok amaçlı görevler için kullanılan Akula sınıfı saldırı denizaltıları ve yeni nesil Yasen-M sınıfı denizaltılarla filosunu modernize etmeyi sürdürüyor.
Kremlin'den Resmî Bir Tepki Yok
Trump’ın nükleer denizaltı kararına Kremlin veya Medvedev cephesinden henüz resmi bir yanıt gelmiş değil. Ancak Rus parlamentosu üyelerinden Viktor Vodolatsky, ülkesinin “denizlerde ABD’den daha fazla nükleer denizaltıya sahip olduğunu” iddia etti ve ABD denizaltılarının “uzun süredir kontrol altında olduğunu” belirterek özel bir yanıt gerekliliği olmadığını söyledi.
Uzmanlar Ne Diyor?
Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu Nükleer Bilgi Projesi Direktörü Hans M. Kristensen, Trump’ın hamlesini "retorik düzeyde ve potansiyel olarak gerilimi tırmandırıcı" olarak yorumladı. Kristensen, “Zorluklara rağmen, ABD-Rusya ilişkileri nükleer silahların doğrudan rol oynadığı bir seviyede değil. Onlar yalnızca arka planda caydırıcı unsur olarak varlar,” değerlendirmesinde bulundu.
Üç Senaryo Masada
Rusya merkezli Lenta.ru'ya konuşan siyaset bilimci Malek Dudakov ise Trump’ın uygulamayı planladığı yaptırımlar için üç olası senaryo olduğunu belirtti. Dudakov’a göre ilk seçenek, sert ekonomik yaptırımlar ve ikincil tarifelerin devreye alınması. Ancak Trump’ın bu seçeneğin etkinliği konusunda çekinceleri olduğu ifade ediliyor.
İkinci seçenek, daha çok sembolik nitelikte yaptırımlar ve bazı kurumların listeye alınmasıyla sınırlı. Bu durumda, birçok ülkeye geniş muafiyetler tanınması bekleniyor. Üçüncü ve en muhtemel senaryo ise, ültimatom süresinin 30, 60 ya da 90 gün daha uzatılması. Bu yaklaşımın, Trump’ın bir diplomatik başarı hikâyesi elde etme isteğiyle uyumlu olduğu düşünülüyor. Söz konusu diplomatik adımların, ABD Başkanı'nın özel temsilcisi Steve Witkoff’un Moskova ziyaretiyle desteklenebileceği ifade ediliyor.
Yeni Bir Zirve Mümkün mü?
Trump, 2017 yılında başkanlığının ilk döneminde Kore Yarımadası açıklarına iki nükleer denizaltı göndermiş, bu hamle sonrası Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile yüz yüze görüşme gerçekleştirmişti. Ancak mevcut durumda, benzer bir zirvenin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleşip gerçekleşmeyeceği henüz belirsizliğini koruyor.
